Biblioteka Miasta i Gminy w Koźminie Wielkopolskim zaprasza na MIKOŁAJKOWE SPOTKANIE Z SENIORAMI

6 grudnia 2023 godz.14.00 ul. zamkowa 2a / sala na piętrze

Spotkanie autorskie i promocja książki Donaty Dominik-Stawickiej

czwartek 7 grudnia 2023 godz. 16.30 - Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy ul. Zamkowa 2a / sala na piętrze

Przed spotkaniem będzie można kupić książkę

O polskiej jesieni średniowiecza.

Bartosz z Wielkiej Polski Donaty Dominik-Stawickiej

 Bartosz rycerz Wielkiej Polski Donaty Dominik-Stawickiej wpisuje się w tradycję powieści historycznej,  której patronuje niewątpliwie Henryk Sienkiewicz, a z mniej znanych autorów, ale ważnych – Antonina Domańska, autorka Historii żółtej ciżemki, a potem w XX w. tacy autorzy jak Karol Bunsch czy znana głównie z twórczości dla młodzieży Czesława Niemyska-Rączaszkowa (Jadwiga i Jagienka, Te same gwiazdy). Praca ostrowskiej autorki należy do kręgu opowieści o średniowiecznej Polsce z XIV w. Jej główny bohater Bartosz Wezenborg to możnowładca z Wielkopolski przeżywającej swoją „jesień średniowiecza”. Średniowiecznych bohaterów, szczególnie takich, którzy wchodzili w konflikt o władzę jak np. Piotr Włostowic czy słynny spór Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem,   chętnie kreowano jako postacie literackie. Szczególnie wykorzystywano ich jako porte-parole racji stanu w dyskusjach o władzy czy personifikacje racji w kryzysowych momentach historii polskiej. W powieści Donaty Dominik-Stawickiej bohaterem został wielkopolski możnowładca Bartosz Wezenborg z Odolanowa, w ostatnich latach panowania Kazimierza Wielkiego osoba znacząca, która także usiłowała wpłynąć na politykę dynastyczną ostatniego Piasta. Bartosz Wezenborg – bohater kroniki Janka z Czarnkowa, postać dzisiaj mało znana. Autorka kreuje go w pełnym świetle jesieni średniowiecza. Zatem jest nie tylko rycerzem z królewskiego pasowania, ale i z charakteru: prawy, szlachetny, mężny, a przede wszystkim wierny prawowitemu władcy. Autorka zadbała, by w biografii, która po części ma charakter fikcji  nie zabrakło dramatycznych pojedynków, rycerskich turniejów, pielgrzymki do grobu św. Jakuba z Compostelli czy odkrycia skarbu templariuszy, czy … romantycznej miłości aż poza grób. A w gdzieś w rzucanych od czasu do czasu aluzjach pobrzmiewają echa Pieśni o Rolandzie. W powieści kluczową rolę odgrywa dzieciństwo bohatera, które kształtuje i zapowiada dalszego jego dzieje: powstanie wiernej drużyny, dziecięcą miłość, która przetrwa do młodości, ale zgodnie z romantycznym wzorcem – nigdy nie zostanie spełniona. Ważną częścią opowieści o Bartoszu Wezenborgu  są wątki kobiecych bohaterek: kobiety, które go otaczają i są dla niego ważne to wyraziste, mające swoje zdanie kobiety. Między innymi przedsiębiorcza Małgorzata ksieni ołobocka (postać historyczna). Najbliższe Bartoszowi siostra Matylda czy córka – Stanisława wiedzą czego chcą i czego pragną. Matylda wybiera życie za murami klasztoru, gdyż ten wybór daje jej możliwość nauki, a córka raczej przypomina żeńską wersję swojego ojca. W ogóle w powieści kwestia małżeństwa czy macierzyństwa nie jest wartością absolutną. Kobiece bohaterki Bartosza z Wielkiej Polski mają więcej  pomysłów na swoje życie, są podmiotami a nie przedmiotami.    Czas  życia Bartosza przypadł na lata panowania ostatniego króla z dynastii Piastów oraz na lata swoistego inter dynastiarum pomiędzy Piastami a Jagiellonami, czyli okres rządów Ludwika Węgierskiego i regencyjnych rządów jego matki Elżbiety, siostry Kazimierza Wielkiego. Zostajemy wprowadzeni z zawiłości polityki dynastycznej, która w średniowieczu dyktowała sojusze i łączyła kraje. Bartosz należy do opcji propiastowskiej tj. jest zwolennikiem, by tron dziedziczył nie władca z obcej dynastii, ale potomek chociażby po kądzieli ostatniego króla. Autorka subtelnie pokazała jak rozpadał się etos władcy, którego władza pochodzi z nadania Boga. Bartosz obserwuje i sam bierze udział w rozmaitych politycznych targach, przede wszystkim stoi po stronie króla i pragnie, by mógł rozporządzić tronem zgodnie „z głosem swojego serca”. W powieści został ukazany moment istotnej zmiany społecznej; konsekwencje wygaśnięcia dynastii Piastów znaczną autonomię zdobyli wywalczyli możnowładcy. Od ich bowiem aprobaty zależało utrzymanie się dynastii Andegawenów na polskim tronie. Bunt Bartosza i oblężenie Odolanowa są konsekwencją właśnie zmiany paradygmatu królewskości. Kreacja bohatera, moment zmiany społecznej i politycznej jako kontekst biografii Bartosza Wezenborga  - jednak czytelnik powieści odnosi wrażenie, że pożegnaniu z dynastią Piastów nie towarzyszy melancholia „ostatniego z rodu”. Bartosz jest i świadkiem i współtwórcą czegoś nowego, choć nie do końca zdaje sobie sprawę z wagi małżeństwa polskiego króla - Jadwigi andegaweńskiej z litewskim księciem. Towarzyszą temu liczne znaki, nie zawsze czytelne dla bohaterów. Wezenborg syt życia, spełniony jako rycerz, prawy chrześcijanin, małżonek i ojciec odchodzi szczęśliwy, zamknąwszy swoje sprawy. Ale pozostawia swoje dzieci. Powieść porusza swoim optymizmem, pogodą, z jaką bohater spogląda w przyszłość swojej rodziny i swojego kraju. Może też stanowić znakomite uzupełnienie lub wprowadzenie uczniów starszych klas szkół podstawowych czy szkół średnich do historii Polski jesieni średniowiecza i zapowiedzi nowej epoki.

 Zofia Dambek-Giallelis

Burmistrz Miasta i Gminy Koźmin Wielkopolski

zaprasza na koncert jubileuszowy

75 lat Koźmińskiej Orkiestry Dętej

24.11 2023 godz. 18.00

sala widowiskowa kino MIESZKO wstęp wolny

ZADUSZKI BLUESOWE

TANDETA BLUES

BAND SECOND LINE

ZAMOROKA BAND

PROWADZENIE KONCERTU LECH BEKULARD

18.11.2023 GODZ. 18.00

BILETY 30 ZŁ do nabycia w dniu koncertu

OŚRODEK KULTURY W KOŹMINIE WIELKOPOLSKIM

SALA WIDOWISKOWA " KINO MIESZKO " UL. BORECKA 18